YÜZ NAKLİ VE KURALLARI

Ülkemizde ilk yüz nakli Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesinde  Prof. Dr. Ömer   Özkan    başkanlığındaki bir ekip tarafından gerçekleşti.

Uşak’ta bir tren kazası sonucunda beyin ölümü gerçekleşen Ahmet Kaya’nın ailesi organ bağışı yapması üzerine Sağlık Bakanlığı tarafından tahsis edilen özel bir uçakla Uşak’a gelen ameliyat ekibi yaklaşık üç saatlik bir operasyon sonucunda vefat eden kişinin  yüzünden alınan dokuları daha kırk günlük bir bebekken çıkan yangında yüzünün % 90 nı hasar gören Uğur Acar’a nakletti.

Bu ameliyattan kısa bir süre sonra Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesinde Doç. Dr. Serdar Nasır ve ekibi tarafından ikinci bir yüz nakli gerçekleşti. Alaçatı’da trafik kazası nedeniyle vefat eden bir kişinin          dokuları Cengiz  Gül’e ( her ne kadar yapılması gerekliliği eleştirelere uğradıysa bile) ameliyat olarak  başarılı bir operasyonla nakledildi.

       HANGİ HASTANELERİN BU AMELİYATI YAPMA YETKİSİ VAR

Sağlık Bakanlığı GATA, Hacettepe, Gazi ve Akdeniz Üniversitelerine hastanelerine yüz ve saçlı deri nakil ruhsatı verdi.

Akdeniz Üniversitesi ve GATA aynı zamanda kol , bacak ve bağırsak  Hacettepe ve Gazi Üniversiteleri kol ve bacak, İzmir Tepecik araştırma hastanesi ise bağırsak nakli yapmak için  ruhsat aldılar.

Sağlık Bakanlığı bu nakillerin hangi hastalara yapılabileceğini ,organ ve doku nakline gereksinimi olanların belirlenmesini sağlamak ve yapılan işleri kontrol edebilmek için ‘Kompoit doku nakil bilimsel kurulunu’ ve ‘Doku nakli konseyini ‘oluşturdu. Ayrıca doku nakli merkezi buluna hastanelerde doku nakli konseyi kurulmasını zorunlu hale getirdi. Konsey operasyonun uygun olup olmadığına, alıcıdan alınan organların kurallara uygun olarak alınmasını kontrol edip, naklin uygun olup olmadığına kara verecek.

                        YÜZ NAKLİ AMELİYATI NASIL YAPILIYOR

Yüz nakli ameliyatına başlamadan önce nakil yapılacak olan kişinin ihtiyacını belirlenir. Yüz nakli için gerekli olan  kas, kıkırdak, yüz derisi, sinir ve cilt altı yağları vericiden alınarak özel bir termos içerisinde ameliyatın  yapılacağı merkeze ulaştırılır. Yüz bölgesinde yeni dokular için gerekli  yer açılıp dış görünümüne  uygun olacak bir şekilde yerleştirilir. Üzerine donör kişiden gelen deri kaplanır. Bu yeni derinin dikilmesi sırasında bu deriyi canlı tutacak kılcal damar bağlantıları sağlanır. Ameliyatın en zor kısımlarından biriside burasıdır. Bu kısım mikro iğne ve aletlerle mikroskop altında gerçekleştirilir. Derinin kanlanmasında oluşabilecek herhangi bir problem dokunun canlılığını kaybetmesiyle sonlanacağı bilinciyle çok dikkatli olunması gerekir.  Bu işlem tamamlandıktan sonra  üst kısımda  yapılacak  ufak düzeltmelerde  ameliyat bitirilir. Ameliyat başarılı geçse bile bu operasyon sırasında oluşan veya kapanan  bir yaradan kopan  kan pıhtılarının  beyin veya başka organlara  zarar vermesi   olasılıklar dahilindedir. Ayrıca herhangi bir enfeksiyon ciddi sonuçlara yol açabilir. Yeni dokuların reddedilme olasılığı da vardır. Bunun için bağışıklık sisteminin güçlendirilmesi amacıyla yoğun bir ilaç tedavisi uygulanır.

                   KİMLER  YÜZ  NAKLİ  YAPTIRABİLECEK

Yüz nakli ameliyatlarının başlamasıyla birlikte bu konunun bazı kişiler tarafından sadece estetiksel kaygılar nedeniyle yapılabileceğini düşünen Sağlık Bakanlığı kimlere yüz nakli yapılabileceğini belirledi. Buna göre

-         Bu ameliyat yüz görünümü nedeniyle toplum ve sosyal çevresi tarafından dışlanan kişilere uygulanır.

-         Kişinin   16 ile 60 yaş aralığında olması gerekir.

-         Yüz nakli ameliyatları ağır yaralanmalar veya ciddi yanıklardan sonra yüz bölgesinde deformasyona sahip kişilerde uygulanır. Doğuştan gelen bozukluklar için bu işlem yapılmaz.

-         Kazalar sonucunda yüz bölgesinde yüz ameliyatı yapılmasını gerektirecek kadar ağır bir hasar oluştuysa olayın üzerinden en az altı ay geçtikten sonra bu ameliyat uygulanır.

-         Kişinin bu ameliyata psikolojik olarak hazır olması gereklidir. Bunun için ameliyat öncesi ve sonrasında psikolojik telkin ve uygulamaları hasta kabul etmelidir.

-         Ameliyattan sonra yoğun tedavi süresinin dört yıla kadar uzayabileceği hastaya anlatılarak onayı alınmalıdır.

-         Ameliyattan önce hastane doku nakil konseyinin uygunluk belgesi vermesi ve operasyonu yapacak doktorunda bu ameliyatı yapmaya istekli olması gereklidir.

-         Tedavi süresinin uzun olması nedeniyle hastanın ameliyat olduğu hastaneye yakın bir yerde oturuyor  olması gerekir.

-         Ameliyat masrafları SGK kurumu tarafından karşılanmasına rağmen kişi ameliyat sonrası uzun bir süre  işine devam edemeyeceğinden  maddi açıdan da hazır olmalıdır.

-         Kötü huylu tümörü olanlar ile AIDS hastaları , iki gözünde de tam görme kaybı olanlar , alkol ve uyuşturucu bağımlıları ile ruhsal problemleri olanlara bu ameliyat uygulanmaz.

Son bilgilere göre başta Ege ve Dokuz Eylül Üniversiteleri   olmak üzere pek çok üniversite ve devlet hastanelerinin bu ameliyat için yeterlilik belgesi almak için hazırlıklara başladığını bildirelim.