ARKEOLOJI GEZGINLERI: ALABANDA

Alabanda Antik Şehri, Çine ilçesi Araphisar Köyündeki eski ismi Marsyas olan Çine çayının yakınlarındadır.

Alabanda Şehrinin İ.Ö. 3000 yılında Karyalılar tarafından kurulduğu biliniyor. Eski Yunan kaynakları Karyalıların Ege Denizine yayılmış bir deniz kavimi olduklarını yazar. Dorların Batı Anadolu’nun sahil kesimine yönelik Yunan kolonizasyonu nedeniyle Karyalılar daha iç kesimlere Aydın ve Muğla civarına yönelerek burada şehirler kurmuşlardı. Alabanda’ da bu kentlerden birisidir.

Şehrin isminin anlamını araştıranlar ala’nın at, banda kelimesinin zafer anlamına geldiğini ve Alabanda’nın ‘Zafer atı’ anlamına geldiği konusunda fikir birliği yapmışlardır.

Şehir meclisinin aldığı kararla Alabanda şehri Zeus ve Apollona adanmış kutsal topraklar olarak kabul edilir. Bundan sonra Apollon’un adı şehre özel olmak üzere Apollon İsotimus, Zeus’un adı ise Zeus Khpysaoreus olarak değiştirilir. Kentin bastırdığı paraların üzerinde uçan at Pegasos’un kabartmaları yer alıyordu. Bunun kentin kuruluşu ile ilgili efsane ile alakalı olduğu düşünülmektedir.

Roma İmparatorluğunun Anadolu hakimiyeti sırasında Alabanda’nın Asya kentleri içerisinde önemli bir konumda olduğu ve bölge başkentliği yaptığı dönemde Miletos, Nysa, Tralleis ve Priene şehirlerinin kendisine bağlı olduğu biliniyor. Şehir Bizans döneminde Aphrodisias’a bağlı küçük bir psikoposluk merkeziydi.

Alabanda yakınlarında elde edilen yüksek kaliteli mermerlerin oldukça kıymetliydi. Şehirde ayrıca cam işleme sanatı gelişmişti. Tarım işletmeciliğinden oldukça iyi verim alınıyordu. Bu olumlu koşullar şehrin ekonomik durumunun iyileştirerek halkına zenginlik ve bereket getirdi.

Zengin ve muhteşem şehir Alabanda’dan günümüze ulaşan fazla bir bulgu yok. Arkeolojik kazılar devam ettiği antik şehirde iki tapınağı toprak altında bulunuyor.

Agorasının yeri tam olarak belirlenemedi. Tiyatro’nun çoğu kısmı henüz ortaya çıkmamış.

Şu anda görülen tek bulgu Alabanda şehrine ait meclis evi olduğu düşünülen yapıdır. Yapının kuzey ve güney duvarları büyük ölçüde, diğer duvarları ise kısmen ayaktadır.