1492 Yılında Kristof Kolomb ve arkadaşlarının Amerika’ya seyahatinde yerlilerin tütün içtiklerini
gördüler.Yerliler bu bitkiyi özellikle dini törenlerde sık kullanmaktaydı. İçiş şekilleri ise oldukça
farklıydı. Y harfine benzeyen bir ucu çatallı içi boş bir sopanın çatallı olan iki ucunu burun deliklerine yerleştirip
diğer tarafını yanan tütünün dumanına tutarlardı. Böylece bu duman solunum yollarına geçme imkanı bulurdu.
Bu alete yerliler şimdilerde batı dillerinde tütün anlamında kullanılan Tobaco
derlerdi.
Tütün bitkisi Avrupa’ya
ilk defa 1558 yılında bir İspanyol araştırmacı tarafından getirildi. Bu
yıllarda Jean Nicot adlı bir ateşe tarafından
ise Fransa’ya gönderilerek yaygınlaşması
sağlandı. Elçi bu çalışmasıyla aynı
zamanda bitki alemine yeni bir bitkiden haberdar ettiği için bu bitkinin ismine
Nicotinana ismi verildi. Avrupa’da
yaygın kullanım bulan tütün hızla yayıldı. Özellikle papazların bu
konuda ısrarları sonucunda ise bazı devletler içme yasağı almak zorunda kaldı.Yasaklara
rağmen İngiltere’de tütün kullanmak
yaygın bir alışkanlık aynı zamanda da bir moda olmuştu. Hatta o yıllarda bunu
içmek için özel bir elbise olan ve şimdiki simokinin atası olan smoking dress denilen bir elbise içinde içilirdi.
Özellikle balo ve tiyatro salonlarında bu elbiseyi giydikten sonra sigara içmek
bir ayrıcalıktı.
Osmanlılar zamanında 1606 yılında İngiltere’den gelen
tütün geniş bir kullanıcı kitlesine
ulaştı. Bu tarihlerde Osmanlı padişahı olan Birinci Ahmet gittikçe yaygınlaşan
bu alışkanlığa karışmadı. Fakat daha sonra oluşan ilginç bir olay tütün içme ve
ekme yasağı koymasına neden oldu. Neydi bu olay ona bakalım.
İLGİNÇ YASAK
O tarihlerde sarayda yakılan mumlar için bol miktarda
balmumuna gereksinim vardı. Buda daha çok Manisa ve Biga bölgesinden sağlanırdı.
Gerekli olan miktarın alınması için istek yapılmasına rağmen balmumu temin edilemez. Sebebi araştırıldığında o bölgede yetişen tütünün böceklenmemesi için
bol miktarda balmumu kullanıldığı anlaşılır. Talebin fazlalığı fiyat yükselmesine
neden olduğundan sarayın çok miktardaki talebi
ciddi bir bütçeyi gerektiriyordu. Bunun üzerine padişah Birinci Ahmet’in
emriyle Biga ve Manisa bölgesinde halkın
tütün ekmesi ve tütün ürünlerinin içmesini yasaklandı. ( Başbakanlık arşivi 80
numaralı mühime defterinin 232 sayfasının 582 numarasında bu yasak kayıtlıdır.)
Bu belge ile Osmanlı
zamanında ilk tütün yasağının Dördüncü
Murat’tan çok önceleri Birinci Ahmet zamanında uygulandığını öğreniyoruz. Bu
yasağın alınma sebebi ise sarayı mali
yönden rahatlatmak olması da konunun ilginç olan diğer bir yanı olsa gerek.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder