THYATEİRA

Akhisar ilçesinin antik çağdaki ismidir. Kumçay ve Gördük çayının taşıdığı  alüvyonlarla oluşan Akhisar Ovası, ilk çağlardan bu güne bereketli toprakları nedeniyle  tercih edilen  yerleşim alanı oldu. Ayrıca  Kuzey Anadolu ve Marmara’yı Ege kıyılarına bağlayan ana yollar üzerinde yer alması da önemini arttırdı. Akhisar Ovasındaki höyüklerden elde edilen bulgular,  bölgedeki yerleşimin tarihin ilk zamanlarından beri var olduğunu gösteriyor.

Selevkos Krallığını kuran, Büyük İskenderin ünlü kumandanı  1.Selevkos Nikator,  bu bölgede dağınık yaşayan göçebeleri toplayarak  İÖ 281 yılında Thyateira şehrini kurdu. İÖ 79-23 yılları arasında yaşayan ünlü Latin bilgini ve yazarı Plinius, şehrin kurulduğunda  isminin Pelopia olarak bilindiğini daha sonraları ise Euhippa adını aldığından bahseder.

Kalıntıları bugünkü Akhisar İlçe merkezinin altında kalan Thyateira antik kenti, Helenistik dönem olan İÖ 2.yy’dan itibaren adını duyurmaya başladı. Bu zamanlarda Bergama Krallarının ilgisi nedeniyle sınırları genişledi. Güzel eserlerle donatıldı.  O devirlerde  antik çağların önemli iki merkezi  olan Pergamon ile Sardes’i birleştiren  bir  noktada  ve kral yolu üzerinde  bulunması şehre  zenginlik ve ticari başarı vermiş, kentin sosyal yaşamını olumlu olarak etkilemişti. 

                                Tarihte ilk köle ayaklanması 

Şehrin tarihte ilginç bir önemi de vardır. Pergamonlu Aristonikos’un Roma’ya karşı Thyateira çevresinde başlattığı ayaklanma tarihteki ilk köle ayaklanması olarak bilinir. Kent, Lidya devletinin ve Pergamon Krallığı'nın en önemli yerleşimleri arasında yer aldı.  Pavlus tarafından Batı Anadolu'da kurulan  hristiyanlığın ilk yedi kilisesinin bir tanesi  Thyateira kentindedir. Bu nedenle kentin adı İncil’de geçmektedir. Roma Çağında Lidya şehirlerinin yargı merkezi haline getirildi.  Lidya Kralı Kroissos zamanı şehrin en parlak günleri olarak bilinir. 13.yy’daki Arap akınlarından büyük zarar gören kent 16.yy sonlarında Osmanlı topraklarına katılır. 

                               Thyateira’dan  günümüze ulaşanlar

Thyateira kazıları Adnan Menderes Üniversitesi Arkeoloji Bilim dalı öğretim görevlilerinden Prof. Dr. Engin Akdeniz ile Doç. Dr.  Mehmet Karakuyu başkanlığındaki bir ekip tarafından devam ediliyor. Kazılar TC Kültür Bakanlığı, Manisa Valiliği ve Akhisar Belediyesi tarafından destekleniyor. Arkeolojik incelemeler  esas olarak  eski hastane bahçesi ile tepe mezarlığı olarak adlandırılan iki bölümde  yoğunlaşmış.   

Eski hastane bahçesindeki höyükte  kazı çalışmaları devam ediyor. Bu bölgenin   antik  yerleşimin tamamını gören   bir konumda olması nedeniyle şehrin tiyatrosunun  ve  tapınağının burada olduğu ve kazılar sonucunda bunlara ulaşılacağı sanılıyor. Akhisar şehir merkezinde bulunan ve tepe mezarlığı olarak adlandırılan bölümde bulunan  kilisenin hristiyanlık  açısından olan önemi bir çok ziyaretçinin bu bölgeye gelmesini sağlıyor. Şehrin agorasının bu kilisenin yakınlarında olduğunu  hakkında görüşler var.   Bu kilisenin çevresinde bulunan ve birkaç evden oluşan bir yerleşiminde çok yakında gün ışığına çıkarılması bekleniyor.

Akhisar Anadolu Lisesinin bahçesinde ise çevre  kazılarından ve vatandaşlar tarafından bulunan arkeolojik değeri olan bazı taş ve mermer buluntular  açık hava müzesi olarak sergileniyor. Bölgeden çıkarılan diğer arkeolojik eserleri yeni açılan  Akhisar Müzesinde görmek mümkün.